Informatie voor partners

Samenleven met een partner die overmatig alcohol of drugs gebruikt kan zeer moeilijk en emotioneel belastend zijn.

Het is mogelijk dat je al geruime tijd signalen opvangt dat je partner een probleem heeft met alcohol of drugs, maar het is ook mogelijk dat je het niet opgemerkt hebt, of dat je dacht dat je overdreef...
Lees meer over de signalen van problematisch alcohol- of druggebruik bij partners »

Elke partnerrelatie is anders en daarom is het natuurlijk onmogelijk om alle problemen en gevolgen hier weer te geven. Toch hieonder enkele aanwijzingen die je in overweging kan nemen:

1. Wat kan je doen ?

• Als je partner of vriend regelmatig of voortdurend te veel drinkt en/of drugs gebruikt dan is het zeker aangewezen om hierover te praten. Doe dat bij voorkeur op een moment dat hij/zij niet onder invloed is. Waarom gebruikt hij/zij zoveel ? Wat is de functie van dat gebruik ? Zijn er positieve redenen of is het eerder om spanningen te vergeten ?
• Bespreek eventueel de voordelen van het gebruik. Dat kan de spanningen wat weghalen en ruimte scheppen om het ook over de nadelen te hebben.
• Je hebt het recht om je partner duidelijk te maken welke nadelen je ondervindt van het gebruik. Zeg hem of haar wat je er van vindt als afspraken niet nagekomen worden, de sfeer in huis gespannen is, er teveel geld wordt uitgegeven, enz... Je hoeft alcohol of drugs niet eens te vermelden (dat wekt trouwens toch alleen maar weerstand op).
• Je kan ook aangeven dat je jezelf zorgen maakt, en dat je wil helpen in de mate van het mogelijke (maar niet om de problemen te verdoezelen).
• Blijf goed voor jezelf zorgen. Blijf de dingen doen die je voordien ook graag deed, vermijd je vriendenkring niet, stop niet met je hobby's en blijf aandacht hebben voor de kinderen.
• Praat erover met iemand die je vertrouwt. Je hebt het nodig om de zaken soms vanop afstand te kunnen bekijken. Je kan ook beroep doen op professionele hulp.
• Je hebt ook het recht om grenzen te stellen. Sommige mensen worden agressief wanneer ze onder invloed zijn (zeker bij speed of cocaïne en de combinatie met alcohol). Geweld moet je nooit pikken. Je bent niet verantwoordelijk voor het gebruik van je partner, maar zeker niet voor gewelddadig gedrag dat daar uit voortkomt.
• Probeer niet alle problemen op te lossen die het gevolg zijn van het alcohol- of druggebruik van je partner. Mogelijk heb je dat wel een aantal keren gedaan vanuit goede bedoelingen, of omdat je nu eenmaal 'solidair' wilde zijn met je partner. Een derde mogelijkheid is dat je je schaamde en het probleem probeerde te verbergen voor anderen. Wanneer je dat echter systematisch blijft doen, dan maak je het de gebruiker gemakkelijk om verder te blijven doen. Hij of zij ervaart dan relatief weinig nadelen van het gebruik. De beslissing om te veranderen ontstaat uiteindelijk door een afweging van de voor- en nadelen. Als jij de meeste nadelen wegwerkt dan kan er ook geen motivatie ontstaan om te veranderen.
• Probeer je niet altijd aan te passen aan het gebruik van je partner. Het heeft bijvoorbeeld weinig zin om steeds thuis te blijven, in de hoop dat hij of zij dan niet zal drinken of gebruiken.
• Hoewel dat op emotionele momenten niet altijd zal lukken: vermijd het om voortdurend verwijten te maken over het alcohol- of druggebruik zelf. Het is beter om te proberen de gevolgen van dat gebruik op tafel te leggen. M.a.w. de nadelen die jij rechtstreeks ondervindt omdat je partner 'afwezig' is, zich niet aan afspraken houdt, zaken verwaarloost, enz...
• Ga geen diepgaande of emotionele gesprekken aan wanneer je partner onder invloed is.

2. Wat doe je beter niet ?

• Ga er niet van uit dat jij het drugprobleem van je partner kan oplossen. Hoe goed je ook je best doet, je kan hem of haar niet 'redden'. D.w.z. je kan hem of haar ook niet doen stoppen met overmatig gebruiken. Er is maar één iemand die dat kan en dat is je partner zelf.
• Probeer niet om problemen op te lossen die het gevolg zijn van het overmatig gebruik van je partner. Als je dat systematisch gaat doen, dan maak je het hem of haar gemakkelijk om te blijven doorgaan. Als jij de meeste nadelen wegwerkt dan kan er moeilijk motivatie ontstaan om te veranderen.
• Hoewel dat op emotionele momenten niet altijd zal lukken: vermijd het om voortdurend verwijten te maken over het drinken of het druggebruik zelf. Het is beter om te proberen de gevolgen van dat gebruik op tafel te leggen. M.a.w. de nadelen die jij rechtstreeks ondervindt.
• Jezelf voortdurend afvragen of het misschien jouw schuld is dat je partner overmatig alcohol en/of drugs gebruikt. Sommige gebruikers durven dat wel eens beweren. In jullie relatie zijn er ongetwijfeld al spanningen en conflicten geweest, en daar zal jij best ook wel een aandeel in gehad hebben. Maar het is niet jouw schuld dat je partner te veel gebruikt. Dat doet hij of zij zelf, en dat is niet jouw verantwoordelijkheid.

3. Wat als er kinderen zijn ?

• Als er kinderen zijn dan zullen die ongetwijfeld vroeg of laat aanvoelen dat er iets mis is. Ze kunnen ook rechtstreeks geconfronteerd worden met de minder fraaie kanten van het alcohol- of druggebruik van je partner. Probeer ze in dat geval uit te leggen wat er aan de hand is. Je kan dat het beste doen op een moment dat je zelf vrij kalm bent. Probeer op 'hun niveau' te praten, dus aangepast aan hun leeftijd, maar ga ze niet betrekken in de relatieproblemen die je met je partner ervaart. Dat laatste doe je beter met je partner zelf, of met een andere volwassene die je vertrouwt.
• Alle kinderen kunnen anders reageren. Sommigen hebben de illusie dat ze de problemen van hun ouders kunnen oplossen door heel hard hun best te doen. Sommigen maken zich kwaad, beginnen zich af te zetten en worden opstandig. Deze reacties zullen meer aandacht en gezag vragen van jouw kant. Weer anderen zullen 'doen of ze het niet zien' of gaan de aandacht proberen af te leiden.
• Maak de kinderen duidelijk dat ze niet verantwoordelijk zijn en dat ze niets aan de problemen van je partner kunnen veranderen. Probeer te luisteren naar wat ze voelen bij de hele situatie, en welke oplossingen ze vinden voor zichzelf. Indien ze zich opstandig gaan gedragen zal je echter ook grenzen moeten stellen.
• Kinderen nemen niet automatisch de problemen van hun ouders over als ze opgroeien. Dus een ouder die overmatig drugs gebruikt betekent niet automatisch dat ze zelf ook drugproblemen zullen krijgen. Ze kunnen er gevoeliger voor zijn omdat ze gezien hebben dat alcohol of drugs gebruikt worden om met problemen om te gaan. Maar net zo goed kunnen ze gezien hebben dat het nooit problemen oplost, maar ze veeleer erger maakt.

4. Wat als het te veel wordt?

• Wanneer de spanningen hoog oplopen tussen jou en je partner of wanneer de problemen lang aanslepen dan kan dat ondermijnend worden voor jezelf. Je begint aan alles te twijfelen, je hebt het gevoel in cirkels te draaien. Je kan echter ook woedend worden en je partner in stilte dood wensen. Deze gevoelens zijn meestal een teken dat je over je grens aan het gaan bent.
• Je kan er over beginnen denken om de relatie te verbreken, om te scheiden. Als je dat zou beslissen, dan is dat je goed recht. Maar alleen jij kan die beslissing nemen.
• Zoek zeker een vertrouwenspersoon of -personen, in je eigen omgeving en/of een professionele hulpverlener.
• Moesten de zaken ernstig uit de hand lopen met je partner, dan kan het zijn dat je aan 'gedwongen opname' denkt. Je moet echter weten dat dit een omslachtige procedure kan zijn. De voordelen van zo'n gedwongen behandeling zijn niet altijd zo groot als ze op het eerste zicht lijken. Soms is er echter geen andere mogelijkheid.

5. Waar kan je hulp vinden?

• In eerste instantie kan je er met je huisarts over spreken, die kan eventueel verwijzen naar meer gespecialiseerde hulp.
• Je kan terecht bij De DrugLijn of tel: 078/15.10.20. Je kan er (anoniem) al je vragen stellen en een verwijsadres krijgen bij jou in de buurt. Telefonisch bereikbaar van maandag tot vrijdag, van 10 tot 20u.
• Je kan 24/24 terecht bij Tele-Onthaal op het nummer 106. Ook deze dienst kan je informatie geven rond verwijsadressen, en je kan je verhaal kwijt als je dat wil.
• GRIP: zelfhulp voor partners van mensen met alcohol- of drugproblemen. Te vinden op de website van De DrugLijn.
  https://www.druglijn.be/grip/partner-van#/
• Een aantal diensten zoals Centra voor Algemeen Welzijnswerk (CAW), OCMW's,..., bieden net zoals de huisarts een eerste opvang en ondersteuning.
• In je regio kan je meestal ergens terecht in een Centrum voor Geestelijke Gezondheidszorg. Sommige van deze centra zijn gespecialiseerd in middelenmisbruik. In deze centra heeft men ook aandacht voor partners en familieleden van mensen met alcoholproblemen. Tenslotte erkennen zij de omvang van het probleem meestal eerder dan de drinker zelf. Sommige CGG's organiseren ook groepsbijeenkomsten voor partners.
  Zie de doorverwijsgids van de VAD
• Je kan terecht in een privépraktijk van psychiater/psycholoog/psychotherapeut. Je mag gerust navragen of de therapeut vertrouwd is met alcohol- of drugproblemen.
• Als je vragen hebt rond echtscheiding of andere juridische aangelegenheden, dan kan je beroep doen op het lokale Justitiehuis of op een advocaat. In dit verband kan je ook advies krijgen bij De Wetswinkel.
  www.dewetswinkel.be